Editorial

જજોની નિયુક્તિ પ્રક્રિયા ક્યારે સુધરશે?

ઉચ્ચતર ન્યાયપાલિકામાં ન્યાયાધીશોની નિયુક્તિની વર્તમાન કોલેજિયમ વ્યવસ્થા અંગે રાજ્યસભામાં સવાલો ઉઠવા અંગે કોઈ અચરજ થાય તેવું નથી. અકળામણ તો ત્યારે થાય જ્યારે સાંસદો કોલેજિયમ અંગે મૌન ધારણ કરી રાખે. જો કે સંસદમાં આ વિશે શૂન્યકાળ દરમિયાન ન્યાયાધીશોની નિયુક્તિ માટે અખિલ ભારતીય પરીક્ષા થકી પસંદગી કરવાની માગણી ઉઠે એટલેથી પણ સંતોષ માની લઈ શકાય નહીં. વિભિન્ન દળોના સાંસદોએ આ મામલામાં દિલચસ્પી દેખાડી એ જોઈને રાજ્યસભામાં સભાપતિ વેંકૈયા નાયડુએ ન્યાયતંત્ર, વિધાયિકા અને કાર્યપાલિકાના અધિકારો અને સીમાઓની વ્યાપક ચર્ચા આવશ્યક ગણાવી હતી. ખરેખર તો ફક્ત ચર્ચાથી પણ કંઈ વળવાનું નથી. બલ્કે એવી કોઈ વ્યવસ્થા પણ સર્જાવી જોઈએ જેનાથી ન્યાયાધીશો જ ન્યાયાધીશોની નિયુક્તિ કરે છે તેવી દોષપૂર્ણ કોલેજિયમ પ્રણાલીમાંથી છૂટકારો પણ મળે. આવું કોઈ જ લોકતાંત્રિક દેશમાં નથી. કોલેજિયમ પ્રણાલી ખામીયુક્ત હોવાનો સ્વીકાર સુપ્રીમ કોર્ટ પોતે પણ કરી ચૂકી છે તેવા સંજોગમાં પણ કેવળ ભારતમાં આ વ્યવસ્થા અમલી છે. ખરેખર તો સુપ્રીમ કોર્ટની કબૂલાત પછી તો આ વ્યવસ્થાની ઉણપોનું નિવારણ થવું જોઈતું હતું કે પછી તેનાં સ્થાને નવી કોઈ વ્યવસ્થા લાગુ પડવી જોઈતી હતી. વિધાયિકા, કાર્યપાલિકા અને ન્યાયપાલિકાએ અત્યાર સુધી આવું શા કારણ થઈ નથી શક્યું એ પણ સ્પષ્ટ કરવું જોઈએ. આ લોકતાંત્રિક મૂલ્યો અને મર્યાદાને અનુકૂળ નથી કે ન્યાયમૂર્તિઓ પોતાનાં ઉત્તરાધિકારીઓની નિયુક્તિ પોતે જ કરતાં જાય. અસંદિગ્ધ પણે એ કોઈ સુખદ અનુભવ નહોતો કે મોદી સરકારે પોતાનાં પ્રથમ કાર્યકાળમાં બંધારણીય સુધારા મારફત જે રાષ્ટ્રીય નિયુક્તિ આયોગનું ગઠન કર્યું હતું તેને જ સુપ્રીમ કોર્ટે ગેરબંધારણીય ઘોષિત કરી નાખ્યું હતું. આ ફેંસલાનાં કારણે આયોગની રચના માટે કરવામાં આવેલી લાંબી કવાયત વ્યર્થ સાબિત થઈ ગઈ હતી. આયોગની કેટલીક જોગવાઈ ન્યાયસંગત ન રહી હોય તેવું બની શકે પણ તેને સુસંગત બનાવવા માટે પ્રયાસ થાય એ વધુ જરૂરી નહોતું શું? કમસેકમ હવે આ થવું જોઈએ. કોલેજિયમ થકી થતી નિયુક્તિઓ ઉપર હજી પણ સવાલો ઉઠતા આવે છે ત્યારે તો આવું થવું જ જોઈતું હતું. જ્યાં સુધી નીચલી અદાલતોનો સવાલ છે ત્યાં સુધી અખિલ ભારતીય ન્યાયિક સેવાની રચના કરવાની માગણી છે. તેનો પણ સમય આવી ગયો છે. આની રચના સાથે જ કોલેજિયમ વ્યવસ્થાને દૂરસ્ત કરવાનું કાર્ય પ્રાથમિકતાથી થવું જોઈએ. આવું કરતી વખતે એ પણ ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે ન્યાયતંત્રમાં સુધારાનાં અન્ય પગલાંઓની પણ આવશ્યકતા તો છે જ. જેથી લોકોને સમયોચિત ન્યાય મળતો થાય. લોકો કોર્ટના દ્વારે પહોંચે એ પહેલા જ તેમને સમયસર ન્યાય મળવા સામે શંકા હોય તે સૌથી મોટી વિડંબણા છે. જ્યાં સુધી આવી સ્થિતિ રહેશે ત્યાં સુધી ન્યાયપાલિકા સવાલોમાં ઘેરાયેલી જ રહેશે.

જુનાગઢ ક્યારે વિકાસનો ગઢ બનશે?

ગિરનારની ઓથે વસેલું અને નરાસિંહથી મનોજ ખંઢેરિયા સુધીની કવિ પરમ્પરા ધરાવતા આ ઐતિહાસિક શહેરનો વિકાસ જેવો થવો જોઈએ એવો થયો નથી. એની ગરિમા જળવાઈ રહે એ માટે શું કર્યું? એ પ્રશ્ન પૂછવાની આ વેળા છે. આ શહેરને મહાપાલિકા મળ્યાને 17 વર્ષ થયા પણ હજુ ય આ શહેર પાણી, રસ્તા જેવી પ્રાથમિક સુવિધાઓ ઝંખે છે અને લોકમત એવો છે કે 2002માં મહાપાલિકાની સ્થાપના થઇ અને દોઢેક વર્ષ વહીવટદારના શાસનમાં કામો થયા એટલું કામ બાકીના 15 વર્ષના ભાજપ અને કોંગ્રેસના શાસનમાં થયું નથી. આ લોકમતને રાજકીય પક્ષોએ સમજવો પડશે. જુનાગઢ મહાપાલિકાની ચૂંટણીમાં આ લોક્મતનો પડઘો પડવો જોઈએ અને રાજકીય પક્ષોએ લોકોની અપેક્ષાઓને કાને ધરવી જોઈએ. મહાપાલિકામાં ભાજપે બે ટર્મ અને કોંગ્રેસે એક ટર્મ શાસન કર્યું છે પણ શહેરને પાણી અને રસ્તા, ગટરની સુવિધા પણ પૂરી મળી નથી. જુનાગઢમાં ખાસ્સો વરસાદ પડે છે છતાં અહી એકાંતરે જ પાણી મળે છે. ત્રણ ડેમો પર આખું શહેર આધાર રાખે છે. એમાં નવા 8 ગામડાઓ અને જોશીપુરા-ટીમ્બાવાડી વિસ્તારો ઉમેરાયા ત્યાં તો વધુ સમસ્યા છે. પાણીના નવા સ્ત્રોત નથી. સંગ્રહ ક્ષમતા ઓછી છે. ગિરનારના કારણે જૂનાગઢની જાહોજલાલી છે પણ પ્રવાસન માટે આ શહેરમાં શું થયું? એવું કોઈ પૂછે તો જવાબ આપવાનું અઘરું પડે એવી હાલત છે. ઉપરકોટમાં કામ કરતા ભ્રષ્ટાચાર વધુ થયો અને આ પ્રવાસન જગ્યા આજે અસામાજિક તત્વોનો અડ્ડો બની ગયો છે. નરાસિંહ મહેતા સરોવર પણ વિકસાવી શકાય એમ છે. એવી જ રીતે સુદર્શન તળાવ મનોહર જગ્યા બની શકે એમ છે. ગિરનારમાં ઘણા સિંહો વસી ગયા છે પણ એ સિંહદર્શન માટેની યોજના હજુ બની નથી. અરે! જુનાગઢ દર્શન માટે 19 લાખના ખર્ચે બસ ખરીદવામાં આવી પણ એની માત્ર બે જ ટ્રીપ થઇ છે. એનો અર્થ કે મહાપાલિકાનું તંત્ર નિષ્ફળ ગયું છે. માળખાકીય સુવિધા ઉભી થાય તો પ્રવાસનનાં કારણે આ શહેરનો વિકાસ આભને આંબી શકે એમ છે. અહી વિદેશી પ્રવાસીઓ માટે સારા ગાઈડની પણ સુવિધા નથી. શિવરાત્રીનો મેળો અને લીલી પરિકમ્મા એ મહાપાલિકા અને શહેરને ફ્ળે છે પણ એમાં કઈ પ્રકારની વ્યવસ્થા હોય છે એ સૌ જાણે છે અને આ વેળા ચૂંટણીમાં નઠારા તત્વોની બોલબાલા વધ્યાની વ્યાપક ફરિયાદ છે. આ શહેરમાં મહેન્દ્ર મશરૂ જેવા નિષ્કલંક નેતા છે , એ મેયર પણ હતા, છતાં કોઈ મોટો બદલાવ લાવી ના શક્યા. આ ચૂંટણીમાં તો ભાજપે કોંગ્રેસમાં સારી એવી તોડફોડ કરી છે. વોર્ડ નં. 3માં તો કોંગ્રેસે જાણે વોકઓવર આપી દીધો છે અને ચારેય બેઠક પર ભાજપના ઉમેદવાર બિનહરીફ થઇ ગયા છે. કોંગ્રેસના કુલ 11 ઉમેદવારો કોઈ ને કોઈ કારણોસર ભાજપ સાથે જોડાઈ ગયા છે અને આખરમાં કોંગ્રેસના શહેર પ્રમુખ વિનુભાઈ અમીપરાએ પણ કેસરિયા કર્યા. ભાજપે કોંગ્રેસમાં જે રીતે તોડફોડ કરી અને એમના ઉમેદવારોને સ્વીકાર્યા એનાથી ભાજપના જ ઘણા નેતાઓ અને કાર્યકર્તાઓ નારાજ છે. ચૂંટણીમાં હવે ભાજપના 56 અને કોંગ્રેસના 49 તથા એસીપીના 25 ઉમેદવારો વચ્ચે જંગ છે. 2.37 લાખ મતદારો નક્કી કરવાનાં છે કે સત્તા પર કયો પક્ષ પર આવશે. 21 તારીખે મતદાન થશે પણ લોકોનો ચુકાદો જે હોય તે પણ સત્તા જેને મળે એના માટે જુનાગઢનો વિકાસ પ્રાથમિકતા હોય એ આવશ્યક છે.