Editorial

બિહારમાં તાવનો પ્રકોપ

બિહારનાં મુઝફ્ફરપુરમાં ચમકી તાવનો પ્રકોપ જેટલી મોટી ચિંતાનો વિષય છે તેનાથી પણ વધુ મોટી દુર્ઘટના આ તાવનાં હિસાબે માત્ર એક પખવાડિયાનાં ગાળામાં જ થયેલા 146થી વધુ ભૂલકાઓનાં મૃત્યુ છે. હોસ્પિટલોમાં દવાઓ, પથારી કે પછી ડોક્ટરોની કમી તો પૂરી થઈ જશે પણ જેણે પોતાનાં સંતાનો ગુમાવ્યા એ પરિવારોની કાયમી ખોટ કેવી રીતે પૂરાશે? મુઝફ્ફરપુરનાં દુ:ખને ત્યારે જ સમજી શકાશે જ્યારે 100થી વધુ માતાઓનાં ખાલી ખોળા અને કરુણ રુદનની અનુભૂતિ થશે. ચંદ્રને આંબી જવાની લાલસા ધરાવતા વિકસતા દેશ માટે આ અમિટ ડાઘ છે. આ ઘાતક ચમકી તાવ અર્થાત એક્યુટ ઈન્સેફ્લાઈટિસ સિન્ડ્રોમ કહેર બનીને ત્રાટક્યો છે અને મુઝફ્ફરપુરની માત્ર બે હોસ્ટિપલમાં જ કુલ મળીને 37પ બાળકોનાં ઈલાજ ચાલી રહ્યા છે. કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રી હર્ષવર્ધન મુઝફ્ફરપુર જઈને સારવાર આપતી હોસ્પિટલોની પ્રશંસા કરી આવ્યા તેમાં પણ કોઈ આશ્ચર્ય નથી. ધન્ય છે એ તબીબો જે પોણા ચારસો બાળકો સામે મોઢું ફાડીને બેઠેલા કાળ આડે કષ્ટભંજક બનીને બેઠા છે અને વ્યાકુળ પરિવારજનોનાં સવાલોને સાંત્વનાથી શમાવી દેવાનાં પ્રયાસો પણ કરી રહ્યા છે. આપણે તો ફક્ત આશા રાખી શકીએ કે આ તાવનો ભરડો વહેલી તકે છૂટશે અને બાળકો હોસ્પિટલનાં બિછાનેથી ફરીથી ઉછળકૂદ કરવાં શેરીઓ ખૂંદતા હશે. તાત્કાલિક ઉપચારની સાથે આ તાવ કાયમ માટે નિર્મૂળ બને તેવા દૂરગામી અને નક્કર ઉપાયો પણ કરવા પડશે. બિહાર અને ભારત સરકારનાં તજજ્ઞોએ યુદ્ધના ધોરણે આ તાવનાં મૂળભૂત કારણોનું અન્વેષણ કરવું જોઈએ. દેશનાં ભાવિને ચમકીનાં અંધકારમાં ધકેલાવા દઈ શકાય નહીં. આ તાવનો ઉદ્દભવ કાચી લીચીમાંથી થયો છે કે મચ્છરમાંથી કે પછી અન્ય કોઈ કારણે? જલ્દીમાં જલ્દી તેની ચકાસણી થઈ જવી જોઈએ. જેથી તેનાં ઈલાજમાં પણ કોઈ કચાશ રહી જાય નહીં. આ તાવનાં કારણો ગણાવતાં ચિત્રવિચિત્ર રાજકીય નિવેદનો અટકવા જોઈએ. કહેવાય છે કે આ તાવ પાણીજન્ય હોઈ શકે છે. જે પ્રકારે ઝેરીલા ભૂજળ આપણાં સુધી પહોંચી રહ્યા છે તે જોતા કહી શકાય કે પાક, ફળ-ફૂલ ઉપર પણ તેની વિષયુક્ત અસરો થયા વિના રહેતી હશે નહીં. પાણી જેટલું વધુ ઝેરી બનશે બીમારીઓ તેટલી જ વધુ પ્રાણઘાતક બનતી જવાની છે. ડૉક્ટર અને વિજ્ઞાનીઓએ એટલે જ તેનાં મૂળ કારણો પડતાલ કરવી જ પડશે. એ ક્યા વાયરસ છે જે તાવને ઉતરવા દેતા નથી. જે બ્લડ સ્યુગરનાં સ્તરને અત્યંત નીચે લઈ જાય છે. જો આ જ્વર લીચીનાં કારણે જ થતો હોય તો ક્યાંક એવું ન બને કે આ સીઝનની લીચીની જેમ જ આવતી સીઝન સુધી આપણે હાથ પર હાથ રાખી બેસી ન રહીએ. કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોએ પણ લીચીની સાથે અન્ય ફળફળાદિ ઉપર પણ અભ્યાસ વેગીલા બનાવી નાખવા જોઈએ. ગંગાનાં મેદાની વિસ્તારોમાં દૂષિત થતું પાણી કૃષિ સંશોધનો સામે નવા પડકારો ઉભા કરવાં લાગ્યુ છે અને તેની સામે સાબદા થઈ જવાની જરૂર દેખાવા લાગી છે. ત્યારે રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારોએ સાથે મળીને આ દિશામાં કામ કરવું પડશે એ કહેવાની આવશ્યકતા નથી. બિહારમાં આખરે તબીબોનો આટલો અભાવ શા માટે? પ્રતિ 1000 વ્યક્તિએ એક તબીબ હોવો જોઈએ. તેની સામે બિહારમાં 3207 વ્યક્તિએ એક ડૉક્ટર છે. આવું શા માટે? દેશનાં અન્ય રાજ્યોમાં પણ આવી સ્થિતિ છે. તેમાં સુધારો ક્યારે થશે?

નંબર ગેમથી આગળ

17મી લોકસભાનું પ્રથમ સત્ર શરૂ થયું છે. આ વેળા લોકસભામાં સત્તા પક્ષ પહેલાં કરતાં વધુ શક્તિશાળી છે. વિપક્ષ સંખ્યા અને શક્તિહીન હોવાના કારણે સંસદમાં આત્મવિશ્વાસ ખોઈ બેસે એ સ્થિતિ લોકશાહીમાં આવકાર્ય નથી. ખુદ શાસક પક્ષની જવાબદારી છે કે તે વિપક્ષનું સન્માન કરે અને તેને પોતાની જવાબદારી નિભાવવા પ્રેરિત કરે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને આનો અહેસાસ છે, તેને લઈ સત્ર પહેલાં બોલાવવામાં આવેલી સર્વપક્ષીય બેઠકમાં તેમણે વિપક્ષને લોકતંત્રમાં અનિવાર્ય ગણાવીને વિપક્ષોના સહયોગની અપીલ કરતાં વડા પ્રધાને તેઓને નંબરો (સંખ્યાબળ)ની ચિંતા છોડીને પોતાનું યોગદાન આપવાનો અનુરોધ કર્યો હતો અને કહ્યું કે તેમનો અવાજ અને પ્રશ્નો સરકાર માટે બેહદ મહત્ત્વપૂર્ણ છે.

ગઈ લોકસભામાં કૉંગ્રેસ સૌથી મોટો વિપક્ષ હતો, પરંતુ તેની પાસે પરંપરાગત વિપક્ષ નેતા પદ માટે આવશ્યક સંખ્યાબળ હતું નહીં. વ્યવહારમાં તો કૉંગ્રેસના નેતા મલ્લિકાર્જુન ખડગે જ ‘િવપક્ષ નેતા’ની ભૂમિકા ભજવતા હતા. જોકે, તેમને અધિકૃત રીતે આ પદ આપવામાં આવ્યું ન હતું. આ વેળા કૉંગ્રેસની બેઠકો 44થી વધીને બાવન થઈ ગઈ છે, આમ છતાં વિપક્ષી નેતા માટે આવશ્યક બેઠકોથી ત્રણ ઓછી છે એટલે કે સ્થિતિ પહેલાં જેવી જ છે. ચૂંટણીનાં પરિણામ પછી કૉંગ્રેસે નિવેદન કર્યું હતું કે તેમની પાસે વિપક્ષ નેતાને લઈ આવશ્યક સંખ્યા નથી, તેને લઈ તે આ પદની માગણી નહીં કરે. કૉંગ્રેસને આ પદ આપવામાં આવે તો શાસકપક્ષ અને વિપક્ષમાં એક સહકારના સંબંધની આશા રાખી શકાય, જેને લઈ સંસદના કામકાજનું સ્તર સુધરશે. દેશ માટે પણ આ એક સારો સંકેત હશે. હાલના સમયે પક્ષોનાં હિતોને બાજુએ રાખી રાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓને એજન્ડા લાવવાની આવશ્યકતા છે.

નવી સરકાર પાસેથી દેશની અપેક્ષાઓ ઘણી વધી છે અને અર્થતંત્રથી લઈ કેટલાક અન્ય મોરચા પર નવા પડકારો પણ ઊભા છે. આ સત્રમાં અનેક ખરડાઓ પણ પેન્ડિંગ છે, જેવા કે જમ્મુ-કાશ્મીર અનામત ખરડો, કેન્દ્રીય શૈક્ષણિક સંસ્થાન અનામત બિલ, નાગરિકતા સંશોધન બિલ, સરોગસી રેગ્યુલેશન બિલ, મહિલા અનામત બિલ, ઇન્ડિયન મેડિકલ કાઉન્સિલ સંશોધન, ધ બાનિંગ અૉફ અનરેગ્યુલેટેડ ડિપોઝિટ સ્કીમ બિલ વગેરે. સરકાર માટે ખરડા પસાર કરાવવા મુશ્કેલ નહીં હોય, પરંતુ વિપક્ષોએ વિરોધ કરવા ખાતર નહીં, હકારાત્મક વલણ રાખવું જોઈએ. બહુમત છે એટલે વિરોધીઓની અસહમતીઓ પર ધ્યાન આપવાની જરૂર નથી એવું આ સરકાર સ્વપ્નમાં પણ નહીં વિચારે, એમ વડા પ્રધાનના અભિગમ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે. છેલ્લી બે લોકસભાનો સારો એવો સમય ધાંધલ-ધમાલમાં વીતી ગયો હતો. પરિણામે સંસદમાં જે ચર્ચા થવી જોઈએ તે ટીવી પર થવા લાગી હતી. સંસદમાં ચર્ચા નિશ્ચિત કરવી સત્તાપક્ષ અને વિપક્ષ બન્નેની જવાબદારી છે. આશા રાખીએ કે આ વેળા સંસદની કાર્યવાહી ઉચિત રીતે ચાલશે અને આમઆદમી પણ ખુદને સંસદીય પ્રક્રિયાનો ભાગ ગણશે.