Editorial

ઓમર અબ્દુલ્લાની મુક્તિ

જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં 370મી કલમ હટાવાયા બાદથી અટકાયતમાં રખાયેલા રાજકીય નેતાઓની મુક્તિનો આરંભ થયો છે. આઠ મહિના અગાઉ કેન્દ્ર સરકારે આ નિર્ણય લીધા બાદ રાજ્યના સંખ્યાબંધ નેતાઓને અટકાયતમાં લેવાયા હતા. હવે નેશનલ કોન્ફરન્સના નેતા તથા જમ્મુ અને કાશ્મીરના માજી મુખ્યમંત્રી ઓમર અબ્દુલ્લાને મુક્ત કરાયા છે. આ અગાઉ તેમના પિતા અને માજી મુખ્યમંત્રી ફારૂક અબ્દુલ્લાને પણ મુક્ત કરાયા હતા. આ રાજકીય નેતાઓની અટકાયત સામે સર્વોચ્ચ અદાલતમાં દાખલ થયેલી અરજીઓના સંદર્ભમાં કેન્દ્ર સરકારને તાકીદ પણ કરાઇ હતી. સ્વાભાવિક રીતે જ હવે પીડીપીના નેતા અને માજી મુખ્યમંત્રી મહેબૂબા મુફ્તીને મુક્ત કરવાની પણ માંગ થવા લાગી છે. આરંભમાં આ રાજકીય નેતાઓને તેમના ઘરોમાં નજરકેદ કરાયા હતા પરંતુ તે પછી પબ્લિક સિક્યુરિટી એક્ટ (પીએસએ) હેઠળ અટકાયતમાં લઇને ઘરથી દૂર કેદ કરાયા હતા. કેન્દ્ર સરકારે જ્યારે 370ની કલમ રદ કરી ત્યારે તેનો ભારે વિરોધ થઇ રહ્યો હતો. નેશનલ કોન્ફરન્સ અને પીડીપીના નેતા આ વિરોધમાં મોખરે રહ્યા હતા. તે વખતે એવા સંજોગો હતા કે આ બન્ને પક્ષના ટોચના નેતા આવી વિરોધ પ્રવૃત્તિમાં સામેલ થાત તો ખીણમાં સ્થિતિ વણશે તેમ હતી. એટલે જ આ પક્ષોના અમુક ટોચના નેતાઓની સામે સાવચેતીનાં આગોતરાં પગલાં લેવાયાં હતાં. આવા આગોતરાં પગલાંને લીધે જ સામાન્ય લોકોને ઉશ્કેરવા અને તેમને આગળ ધરીને ઉગ્ર આંદોલન ચલાવવાના નાપાક મનસૂબા પરાસ્ત થઇ શક્યા છે. આમ તો એવી આશા હતી કે 370મી કલમ દૂર કરાયાના બે-ત્રણ મહિનાની અંદર સ્થિતિ થાળે પડી જશે અને લોકશાહીની પ્રક્રિયાની પુન:સ્થાપના થઇ શકશે, પણ વાસ્તવિક્તા એ છે કે હજી પણ ત્યાં સલામતીના કારણોસર નિયંત્રણો હટાવી શકાયા નથી. આમ તો ખીણમાં સૌથી મોટો પડકાર આંતકવાદને રોકવાનો છે. અલગતાવાદી અને કટ્ટરવાદી પરિબળોના ટેકાને લીધે ઉગ્રવાદી સંગઠનો પોતાની પકડ મજબૂત કરી રહ્યા છે. આવા તત્ત્વોનાં દબાણ તળે અથવા ઉશ્કેરણી તળે સામાન્ય લોકો વહીવટીતંત્રને સહકાર આપતા નથી. ગેરમાર્ગે દોરાયેલા ઘણા યુવાનો આતંકી સમૂહોમાં જોડાઇને કાશ્મીરમાં આઝાદીની માંગ કરવા લાગ્યા છે. આવા સંજોગોમાં ખીણની હાલત સતત સ્ફોટક રહી છે. સરકાર જરા પણ ઢીલું મૂકે તો વાતાવરણ સળગી ઊઠે તેમ છે. સલામતી દળોની સંખ્યા પણ નોંધપાત્ર રીતે વધારી દેવાઇ છે અને સંદેશાવ્યવહારના નેટવર્કને નિયંત્રિત કરીને અશાંતિને રોકવાના પ્રયાસ થયા છે. હવે જો કે લોકોનો ગુસ્સો સમી રહ્યો છે અને સ્થિતિ નિયંત્રણમાં આવી રહી છે. જનજીવન સામાન્ય બને એમ લોકો ઇચ્છી રહ્યા છે. લોકોની આ મહેચ્છાના પ્રતિસાદમાં રાજકીય નેતાઓને મુક્ત કરાઇ રહ્યા છે. આગામી દિવસોમાં ખીણમાં લોકશાહીની પ્રક્રિયા ફરી શરૂ થાય તે માટે આશાસ્પદ સંકેત સાંપડી રહ્યા છે. આતંકવાદને નિયંત્રણમાં લેવા ઉપરાંત કાશ્મીરી લોકોને મુખ્ય ધારામાં લાવવા અને તેમનામાં વિશ્વાસ જગાવવાનો પડકાર પણ નાનોસૂનો નથી. આઝાદીની માંગ અને 370મી અલગતાવાદી કલમની જોગવાઇથી ગેરમાર્ગે દોરાયેલા કાશ્મીરી લોકોને હવે પ્રતીતિ કરાવવાની જરૂરત છે કે તેઓ ભારતના નાગરિક છે અને કાશ્મીરની ખીણ તેનો અભિન્ન હિસ્સો છે. સામાન્ય લોકોમાં આ લાગણી જાગે તો પાકિસ્તાની દખલગીરી અને આતંકવાદનો લોહિયાળ પડકાર પરાસ્ત થઇ શકે તેમ છે. મુક્ત થયેલા રાજકીય નેતાઓ કાશ્મીરી લોકોમાં આ લાગણી અને વિશ્વાસ જગાવવામાં મદદરૂપ થશે એવી અપેક્ષા અને આશા રાખવી રહી. ખીણમાં સ્થિતિ ખરા અર્થમાં થાળે પાડવામાં તેમના સહયોગની અનિવાર્યતા રહેલી છે.

ગુજરાતમાં કોરોનાની અસર

ગુજરાતમાં કોરોનાનો વ્યાપ વધ્યો છે અને અત્યાર સુધીમાં 44 લોકો કોરોનાનો ભોગ બન્યા છે અને ત્રણ દર્દીના મૃત્યુ થયા છે. રાજ્યમાં 20 હજારથી વધુ લોકોને કવોરન્ટાઇન કરાયા છે. મોટાભાગે જે કેસ પોઝિટિવ થયા છે એ વિદેશથી કે રાજ્ય બહારથી આવેલા લોકો છે, અને હવે લોકલ ટ્રાન્સમિશન શરૂ થયું છે. રાજકોટમાં શુક્રવારે નવા 3 કેસ નોંધાયા છે કુલ 8 કેસ થયા છે એમાંના પાંચ કેસ બહારથી આવેલા સાથે સંપર્કમાં આવનારના છે. આ પ્રમાણ વધી શકે છે કારણ કે ઘણા બધા લોકો અન્ય રાજ્યોમાંથી આવ્યા છે અને રાજ્યમાં એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ લોકો મોટી સંખ્યામાં ગયા છે. જો કે, હવે એ અટકાવાયું છે અને જે લોકો જ્યાં છે ત્યાં જ રહે એવો અનુરોધ વડાપ્રધાન મોદીથી માંડી ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી રૂપાણીએ પણ કર્યો છે. સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે રાજ્યના આરોગ્ય વિભાગે 3.50 કરોડથી વધુ લોકોનો સર્વે કરી લીધો છે અને એમાંથી 5800 લોકો વિદેશથી આવ્યા છે, તો 23,700 લોકો રાજ્ય બહારથી. હજુય આ સર્વે ચાલુ છે, એટલે કોઈ કેસ હશે તો એ ઓળખાઈ જશે. આ કાર્યવાહી જેટલી ઝડપે થશે એટલું ચિત્ર સ્પષ્ટ થશે. રાજ્યના ચાર શહેરોમાં કોરોના માટે ખાસ હોસ્પિટલ ઉભી કરી દેવાઈ છે. અમદાવાદમાં 1200 દર્દીઓ માટેની સગવડ છે તો રાજકોટમાં 200 દર્દીઓ માટે સગવડ છે. અત્યારે ટેસ્ટીંગ સુવિધા ઓછી પણ અમદાવાદ અને રાજકોટમાં વધુ એક લેબ માટે મંજૂરી માંગવામાં આવી છે અને કેન્દ્ર સરકાર આપશે એવો પ્રતિભાવ મળ્યો છે. પોલીસ, આરોગ્ય વિભાગ, મીડિયા, બેંકો, સિક્યોરિટીનાં લોકો, કરિયાણા, શાકભાજી, ડેરીવાળા, મેડિકલ સ્ટોર, સરકારી તંત્ર વિગેરે બહુ સારી રીતે કામ કરી રહ્યા છે. સરકારે કેટલીક રાહતો પણ આપી છે. રાજ્ય સરકારે 30 લાખ ગરીબ પરિવારોને એક માસનું રાશન આપવાની જાહેરાત કરી છે. વાહન વેરો અને વીજળીના બિલ ભરવામાં રાહત આપી છે. જે ત્રણ કેસમાં મૃત્યુ થયા છે એ દર્દીની ઉંમર વધુ છે અને એ કેટલાક દર્દથી પીડાતા પણ હતા. હા, યુવાન વયે પણ આ સંક્રમણ નથી થતું એવું નથી. લોકોએ કોઈ એવા લક્ષણો દેખાય તો છૂપાવવાની જરૂર નથી અને જે લોકો ક્વોરન્ટાઇન થયા છે એના પ્રત્યે દુર્ભાવ રાખવાની પણ જરૂર નથી. લોકડાઉનની અસર દેખાઈ રહી છે. ગુજરાતમાં લોકો સામાજિક અંતર રાખવા લાગ્યા છે. હા, ક્યાંક બેદરકારી જોવા મળે છે એ દૂર થવી જોઈએ. ખાદ્યાન્ન, દૂધ, શાકભાજીની કોઈ તંગી નથી. ક્યાંક પુરવઠો પહોંચવામાં વહેલા-મોડું થાય પણ લોકોએ વધુ પડતી ખરીદી કરવાની જરૂર નથી. જે લોકો ગરીબ, મજૂર, નિ:સહાય છે એમને મદદ શરૂ થઇ છે. ભૂખ્યાને ભોજન આપવા સંસ્થાઓ કામ કરવા લાગી છે. મુખ્યમંત્રી રાહત ફંડમાં પણ દાનનો પ્રવાહ વહેવા લાગ્યો છે. ગુજરાતના લોકો કોઈપણ આપત્તિમાં મદદે આવે છે એ એનો સ્વભાવ છે. સરકાર કામ કરે છે, ઘણા બધા લોકો જીવના જોખમે કામ કરે છે. આપણે સહયોગ આપવાનો છે, એટલું તો આપણે કરી જ શકીએ.