Editorial

ટાઢક આપતી આગાહી

છેલ્લા બે-ત્રણ વર્ષ દરમિયાન દેશનાં ઘણાં ભાગો અપૂરતા કે ઓછા વરસાદનાં કારણે અછત અને દુષ્કાળની સ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા છે. ગુજરાતને પણ પાણીની હાડમારીથી ચિંતાનાં વાદળોએ ઘેરી લીધું છે ત્યારે રાહત અને આશા વરસાવતી આગાહીમાં હવામાન વિભાગે પોતાની પ્રથમ આગાહીમાં કહ્યું છે કે જૂન-સપ્ટેમ્બર વચ્ચે ચોમાસુ સારું રહેશે. પ0 વર્ષની સરેરાશનાં આધારે કરવામાં આવેલા આકલનમાં 97 ટકા જેટલો સામાન્ય વરસાદ પડવાનું અનુમાન લગાડવામાં આવ્યું છે. જેમા પાંચ ટકા જેટલી વધઘટની સંભાવના છે. પાણીની તંગીનાં વાંકે અત્યારે ઉનાળુ વાવેતરમાં પણ ઓટ આવી છે. આપણું અર્થતંત્ર બૃહદઅંશે કૃષિ આધારિત છે અને કૃષિ મહદઅંશે વરસાદી પાણી ઉપર નભે છે. આ પરિબળને ધ્યાને રાખતાં રિઝર્વ બેન્ક પણ પોતાની નાણાનીતિની સમીક્ષામાં જે કોઈપણ પગલાં ભરે તેમાં ચોમાસા સંબંધિત આગાહીઓનું ખાસ ધ્યાન રાખે તે સમજી શકાય તેવું છે. મોંઘવારીનો આલેખ કઈ દિશામાં ગતિ કરશે તે પણ ચોમાસા ઉપર નિર્ભર રહે છે. તાજેતરમાં જારી થયેલા આંકડાઓ મુજબ માર્ચનાં અંતે જથ્થાબંધ ભાવાંક ફેબ્રુઆરીનાં 2.48 ટકાથી થોડો ઘટીને 2.47 ટકા રહ્યો હતો. ગત વર્ષે આ સમયગાળામાં ફુગાવાનો આ દર પ.11 ટકા હતો. એટલે કે વાર્ષિક તુલનાએ જથ્થાબંધ ફુગાવામાં મોટો ઘટાડો જરૂર દેખાય છે પણ આ ઘટાડો સ્વાભાવિક નથી. આ ઘટાડો કિસાનોને ડંખનારો બની ગયો છે. દેશની મોટાભાગની ખેત ઉત્પન્ન બજાર સમિતિઓમાં ખેડૂતોને કઠોળનાં દામ લઘુતમ ટેકાનાં ભાવ કરતાં પણ 1પ-20 ટકા ઓછા ઉપજી રહ્યા છે. જથ્થાબંધની જેમ જ રિટેલ ફુગાવામાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો પણ મોંઘવારીમાં ઘટાડાનું આ આંકડાકીય ચિત્ર વાસ્તવિકતામાં નિરૂપિત થતું હોય તેવું પણ મોટાભાગે જોવા મળતું નથી. આમછતાં હવામાન વિભાગની આગાહી આ તમામ ચિંતાઓનો બોજ ઓછો કરનારી દેખાય છે. તેનાં કહેવા મુજબ પ્રશાંત મહાસાગરની સપાટીએ તાપમાન બેથી ત્રણ ડિગ્રી ઓછું રહેવાનાં કારણે લા-નીનો સર્જાશે અને તેનાં પ્રભાવમાં આ વખતે ચોમાસું સારું જશે. દેશમાં અત્યારે દોઢસોથી વધુ જિલ્લાઓ દુકાળગ્રસ્ત છે. તેમાં ઉત્તરપ્રદેશ અને બિહાર સૌથી વધુ કણસી રહ્યા છે. મહારાષ્ટ્ર, આંધ્રપ્રદેશ, તેલંગણ, કર્ણાટકમાં પણ પાણીની બુમરાણ છે. દેશનાં 91 મોટા જળાશયોમાં તેની કુલ ક્ષમતાનું માત્ર 27 ટકા જેટલું જ પાણી બચ્યું છે એ દર્શાવે છે કે પાણીની કેવી હાડમારી સર્જાયેલી છે. ભૂતકાળમાં એવું પણ બન્યું જ છે કે હવામાન વિભાગની આગાહી ખોટી અથવા તો અંશત: સાચી પડી હોય. 200પથી 2017 દરમિયાન આવું સાત વખત થયું છે. અંદાજિત અને વાસ્તવિક વરસાદ વચ્ચે જમીન-આકાશનો ફર્ક હતો. એટલે કે આગાહી અત્યારે ઉચ્ચક જીવને ટાઢક આપનારી ચોક્કસ છે પણ ચોમાસુ નીવડયે જ વખાણ !

બોગસ ડિગ્રીનું કૌભાંડ

ગુજરાતમાં પ્રાથમિકથી માંડી ઉચ્ચ શિક્ષણની સ્થિતિ બહુ વખાણવાલાયક નથી અને એમાં બોગસ ડિગ્રીના કૌભાંડો બહાર આવ્યા છે એ શરમજનક છે. શિક્ષણ પવિત્ર વ્યવસાય છે પણ એમાં વેપારીકરણ એટલી હદે થયું છે કે, નીતિનિયમો નેવે મુકીને કૌભાંડો થાય છે. રાજકોટમાં કાચિંગ કલાસીસનાં ઓઠાં હેઠળ ચાલતું બોગસ ડિગ્રીનું કૌભાંડ પકડાયું છે અને એમાં ધોરણ દસ અને બાર તો ઠીક પણ સ્નાતકની ડિગ્રી પણ વેચાતી હતી અને આ કૌભાંડ કોઈ સરકારી તંત્રે નહીં પણ મીડિયાએ જ બહાર લાવ્યું છે. સનરેઝ નામે ચાલતા કલાસીસમાં ધોરણ 10 અને 12ની અને સ્નાતકની ડિગ્રી રૂ. 50 હજારથી રૂ. 70 હજારમાં અપાતી હતી. ઉત્તરપ્રદેશ જ નહીં પણ રાજસ્થાન, આંધ્રપ્રદેશ અને મેઘાલયની યુનિવર્સિટીની ડિગ્રીઓ અહીંથી અપાતી હતી. કોઈ જાતની લાયકાત વિના આ ડિગ્રી મળતી હતી અને અત્યાર સુધીમાં 50 જેટલી ડિગ્રી અપાઈ છે. જો કે, આ કૌભાંડ ગંભીર છે અને પોલીસે એમાં ઊંડા ઉતરીને કૌભાંડનાં મૂળ સુધી જવું જોઈએ. કારણ કે, આવા કૌભાંડ સૌરાષ્ટ્રમાં આગાઉ પણ થઇ ચુક્યા છે. બે વર્ષ પહેલા જામનગરમાં પણ આવું કૌભાંડ બહાર આવ્યું હતું. પોલીસે એ પણ શોધી કાઢવું રહ્યું કે, બોગસ ડિગ્રી કોને અપાઈ છે અને એનો શો ઉપયોગ થયો છે. કારણ કે, સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીમાં આવું એક હોમિયોપેથીનું કૌભાંડ બહાર આવ્યું જ છે અને એમાં બોગસ માર્કશીટનાં આધારે કેટલાક તો ડોક્ટર થઇ ચૂક્યા છે અને આ કૌભાંડ પણ યુનિવર્સિટીની નજરમાં આવ્યું નહોતું. એક સેનેટ સભ્યની જાગૃતિના કારણે એ ભંડાફોડ થયો. હા, સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીએ નીમેલી સમિતિએ તપાસ કરી અને અહેવાલ આપ્યો છે. બોગસ સર્ટીફિકેટનાં આધારે પ્રવેશ મેળવનારા 41 વિદ્યાર્થી અને અન્યો સામે પોલીસ ફરિયાદ થવાની છે. પણ આ મુદ્દે યુનિવર્સિટીની જવાબદારી શું છે એ સ્પષ્ટ થયું નથી. બોગસ સર્ટીફિકેટની ચકાસણી કોઈએ કેમ ન કરી? એ માટે જવાબદારી કોઈકની ફિક્સ થવી જોઈએ. એ જ રીતે રાજકોટ અને અમરેલીની ત્રણ કોલેજોએ આ વિદ્યાર્થીઓને વધુ નાણા લઇ પ્રવેશ આપ્યા છે. એનો મતલબ એ થયો કે, જે તે કોલેજને બધી ખબર હતી. આ મુદ્દે યુનિવર્સિટી શું કરવા માગે

છે ? એનો ખુલાસો થવો જોઈએ. ફેકલ્ટી ડીન સામે તો ફરિયાદ થવાની જ છે પણ યુનિવર્સિટી પોતે શું પગલાં લઇ શકે, જે તે કોલેજની માન્યતા રદ થઇ શકે કે કેમ? એ બધી બાબતોએ શું કરવા માગે છે એનો જવાબ યુનિવર્સિટીએ આપવો જોઈએ. જોકે, તપાસ સમિતિએ કેટલીક ભલામણો કરી છે એના ઉપર પગલાં લેવાવા જોઇએ. આવા કૌભાંડો દેશભરમાં થઇ રહ્યા છે. દિલ્હીમાં તો બહુ મોટા પાયે કૌભાંડ પકડાયું હતું અને ત્રણ લોકો પાસેથી 50,000 બોગસ ડિગ્રી સર્ટીફિકેટ પકડાયા હતા. બેન્ગ્લુરુંમાં પણ બોગસ પીએચડી સર્ટીફિકેટ પકડાયા હતા. શિક્ષણમાં આવા કૌભાંડો થઇ રહ્યા છે એ સામે કડક કાર્યવાહી થાય એ આવશ્યક છે.